Mag je AI gebruiken om bestaande beelden of teksten na te maken?

AI-tools worden steeds slimmer. Je typt een paar woorden in en rol een afbeelding, tekst of zelfs een complete video uit. Handig, creatief en soms zelfs verbluffend goed. Maar er kleeft ook een grote vraag aan: hoe zit het met het auteursrecht wanneer je AI inzet om bestaande beelden of teksten na te maken? Is dat gewoon inspiratie of loop je het risico dat je iemand anders zijn werk kopieert?

Wanneer is het inspiratie en wanneer inbreuk?

Iedereen laat zich inspireren door anderen. Dat doen kunstenaars, schrijvers en fotografen al eeuwen. Onze hersenen kunnen alleen op die manier werken: door nieuwe verbindingen te leggen. Maar er is een verschil tussen geïnspireerd raken en letterlijk kopiëren. AI maakt die scheidslijn soms wat vaag. Stel: je vraagt een AI-tool om een schilderij in de stijl van Van Gogh te maken. Het resultaat lijkt sterk op zijn werk, maar Van Gogh is al lang geleden overleden. Zijn auteursrecht is daardoor komen te vervallen. Vraag je echter iets dat lijkt op een modern merklogo of een tekst die dicht bij een bestaand artikel ligt, dan kan het ineens wel problematisch zijn. 

De verantwoordelijkheid ligt bij de gebruiker

Veel mensen denken dat de AI zelf aansprakelijk is, maar dat klopt niet. Jij bent degene die de tool gebruikt. Daarmee ben jij dus ook degene die de verantwoordelijkheid draagt. Het gaat erom of jij bewust of onbewust werk van iemand anders nabootst en vervolgens inzet voor bijvoorbeeld je eigen bedrijf. Zeker als het commercieel gebruikt wordt, kan dat juridische gevolgen hebben.

Waarom goed opletten zo belangrijk is

Stel je voor: je laat een AI-tool een tekst maken die opvallend veel lijkt op een artikel van een journalist. Of je genereert een afbeelding die sterk overeenkomt met een bestaande foto van een fotograaf. Als die persoon dit ontdekt, kan dat leiden tot claims, boze reacties of zelfs een rechtszaak. Dat wil je natuurlijk liever voorkomen.

Waar kun je terecht wanneer je op zoek bent naar advies?

Omdat de technologie zo nieuw is, weten veel mensen niet precies waar de grenzen liggen. Een plek waar je meer duidelijkheid vindt, is Intellectueeleigendom.nl. Daar lees je hoe auteursrecht werkt, welke stappen je kunt nemen als je twijfelt en hoe je jezelf beschermt tegen onbewuste inbreuken.

AI en creativiteit biedt kansen met een kanttekening

AI is geen vijand van creativiteit. Het kan je juist helpen om sneller ideeën te ontwikkelen, concepten uit te werken of inspiratie op te doen. Maar de kunst is om AI slim in te zetten zonder de rechten van anderen te schenden. Zie het als een hulpmiddel, niet als een shortcut om bestaand werk makkelijk te kopiëren. Uiteindelijk blijft de waarde van creativiteit liggen in het maken van iets dat écht van jou is. Rond het auteurrecht is dit altijd belangrijk geweest, maar met het gemak dat AI biedt is persoonlijk creatie nog waardevoller geworden.